Перевести страницу

Статьи

Подписаться на RSS

Популярные теги Все теги

Маршрут на длинные выходные: пять мест в Беларуси, где оставили след большевики

После Октябрьской революции жизнь в Беларуси обрела социалистическую окраску. Отголоском эпохи большевиков стали длинные выходные, которые ежегодно намечаются в календаре белорусов. Без каких-либо оценок событий октября 1917 года TUT.BY составил туристический маршрут по тематическим местам, которые можно посетить в эти дни. Помогли это сделать краевед Тимох Акудович и историк Игорь Мельников.


Усадьба Бонч-Осмоловских находится в агрогородке Блонь Пуховичского района. Сегодня в ней работает местный краеведческий музей.

Во время учебы в Петербургском университете занимался пропагандой в среде рабочих, за что его сослали в Беларусь, в ту самую Блонь. Там создал кружок крестьян, за что получил еще одну ссылку, но уже в менее родное место – в Сибирь. Однако после ссылки от своих идей не отказался, и снова в Блони вместе с женой создал крестьянский союз, за что впоследствии их семью арестовали.Анатолий Бонч-Осмоловский известен как революционер и член центрального комитета партии эсеров. Он родился в Витебске, а усадьбу в Блони получил в наследство от отца. 


Наталья КОСТЮКЕВИЧ

Адрес в интернете: http://news.tut.by/society/422210.html

Агрогородок Блонь: родовое гнездо Бонч-Осмоловских, усадьба и Троицкая церковь

Мы продолжаем исследовать Минскую область и рассказывать об удивительных местах Беларуси, с которыми связаны важные исторические события, а также судьбы отдельных людей и целых поколений. Наша остановка – агрогородок Блонь, который находится в Пуховичском районе Минской области.


Усадьба Бонч-Осмоловских в Блоне — место поселения древнего рода. Первый раз деревня упоминается в 1513 году — тогда она принадлежала Павлу Смеловскому. В разное время усадьбой владели разные дворяне, пока царские власти не конфисковали ее после восстания 1863 года и не передали чиновнику Бонч-Осмоловскому.


Так случилось, что сына чиновника выгнали из университета в Санкт-Петербурге за связь с народовольцами и отправили к отцу в Блонь. Ему и была передана усадьба без права продажи. Бонч-Осмоловские оставались ее владельцами до 1917 года, когда пришла советская власть. Кстати, в усадьбе было найдено много запрещенной литературы, которая поступала в Блонь из-за границы и передавалась в Санкт-Петербург.


Деревянная одноэтажная усадьба, построенная в XIXвеке, сохранилась до наших дней. Сейчас там находится Пуховичский краеведческий музей, где мы и побывали. Здание представляет собой типичное здание помещиков средней руки. Отметим, что, несмотря на войну, усадьба хорошо сохранилась.

Три года назад многочисленные потомки рода Бонч-Осмоловских приезжали в Блонь, чтобы познакомиться с многовековой историей рода. 30 человек приехали из самых разных стран: России, Америки, Канады, Германии. Инициатором такой встречи в честь 500-летия рода Осмоловских стала внучка Глеба Бонч-Осмоловского, Марина Бонч-Осмоловская, прозаик, член Союза писателей России, педагог. Она же составила генеалогическое дерево всей семьи, которое есть в музее. Сейчас готовится к выходу в свет книга "Земля предков", посвященная истории агрогородка, а ранее деревни Блонь.


Директор музея Александр Пранович провел экскурсию по музею, а также поведал о том, кто жил в усадьбе после Бонч-Осмоловских.

"В усадьбе какое-то время жили обычные люди, потом здесь работал госплемзавод местного хозяйства, затем был открыт музей народной славы. После распада советского союза здесь был создан районный краеведческий музей.

В позапрошлом году из Санкт-Петербурга потомками рода Осмоловских были привезены новые экспонаты для музея: мебель семьи Бонч-Осмоловских, а именно антрополога, археолога, доктора исторических наук Глеба Анатольевича Бонч-Осмоловского. Мы отвели целую комнату для воссоздания его рабочего кабинета", — рассказал Александр Александрович.

Заходим в музей и пропитываемся запахами истории, нам показывают ту самую комнату, где воссоздан рабочий кабинет одного из членов семьи рода Осмоловских. Письменный стол, стеллажи для книг и шкаф, выполненные из темного дерева с тончайшей резьбой, веют духом того времени, что не может не впечатлить.


В музее есть еще многочисленные залы, где размещены экспонаты, посвящённые разной тематике: войне, писательству, деревне Блонь, белорусскому деревенскому быту.


Кроме усадьбы Бонч-Осмоловских в агрогородке есть деревянная Троицкая церковь, выкрашенная в яркий фисташковый цвет. Она была построена в 1826 году в стиле классицизм. Здание относится к памятникам архитектуры. На ее территорию нам попасть не удалось.

"Во время реформы во второй половине XIX века большинство храмов стали православными, тоже самое произошло и с нашей церковью. Если вы обращаете внимание, то в православных церквях вход сделан с запада на восток, а в этой — с юга на север. Некоторые считают, что эту церковь построили люди, придерживающиеся темной стороны в религии.

Раньше возле церкви находилось народное училище, которое было построено на деньги семьи Бонч-Осмоловских. Во время второй мировой войны оно было сожжено", — рассказал Александр Александрович.


Недалеко от усадьбы расположено одноэтажное деревянное здание, где жила прислуга. По словам местных жителей, здание когда-то было двухэтажным. Кроме этого, сохранился небольшой парк, крахмальный завод и хоздвор.


Карина ПОПКОВА

Адрес в интернете: http://realt.by/news/article/13870/

Што агульнага ў Блоні і Луўра, ці як выжыць раённаму музею?

У вёску Блонь Пухавіцкага раёна, у якой знаходзіцца краязнаўчы музей, нашчадкі роду Бонч-Асмалоўскіх перадалі старажытную мэблю. Усе прадметы — ХІХ стагоддзя: абедзенны і пісьмовы сталы, шафа, люстэрка і туалетны столік пад яго, два крэслы, круглы столік, кніжная паліца і куфар. Атрымалася стварыць цэлы музейны пакой, які адпавядае той эпосе…


З піцерскай камуналкі — у экспазіцыю

Вядомага ў ХІХ стагоддзі двараніна Анатоля Бонч-Асмалоўскага калісьці выслалі з Пецярбурга за ўдзел у рэвалюцыйных хваляваннях. Сваім новым месцам жыхарства ён зрабіў Пухавіччыну, пасяліўшыся ў вёсцы Блонь. Аднак і тут ён не адмовіўся ад актыўнай грамадзянскай дзейнасці, яго маёнтак мясцовыя жыхары называлі не іначай, як «гняздом рэвалюцыйнай заразы»… Ужо ў Беларусі ў вядомага рэвалюцыянера нарадзіліся дзеці Іван, Ірына, Радзівон, Глеб. Менавіта апошні, Глеб Анатольевіч Бонч-Асмалоўскі, стаў пасля славутым навукоўцам, гісторыкам, антраполагам.

У маёнтку бацькі ў Блоні Глеб скончыў школу, затым вучыўся ў Мінскім камерцыйным вучылішчы і Мінскай гімназіі. Пасля гэтага малады чалавек паступіў у Пецярбургскі ўніверсітэт — з таго часу паўночная сталіца Расіі стала яго другім домам, там ён правёў большую частку жыцця. Пасля бацькі ў гэтай кватэры працягваў жыць яго сын Андрэй, затым унучка Марыя. Менавіта яна, руская пісьменніца, вырашыла ахвяраваць сваю маёмасць дзеля стварэння музейнага пакоя на радзіме знакамітага дзеда.

Дырэктар Пухавіцкага раённага краязнаўчага музея Аляксандр Прановіч расказаў, што летась сам ездзіў забіраць гэтую мэблю з Санкт-Пецярбурга. Усе прадметы, па яго словах, знаходзіліся ў піцерскай кватэры тыповай дарэвалюцыйнай пабудовы: пакой плошчай 48 квадратных метраў, з высокай столлю. «Пасля рэвалюцыі багатых высялялі і іх жыллё аддавалі простым людзям, — тлумачыць Аляксандр Прановіч. — Калі я быў у Санкт-Пецярбургу, вельмі здзівіўся, што там шмат людзей дагэтуль жыве ў такіх старадаўніх дамах, з агульным калідорам. Аднак цяпер іх найчасцей здаюць прыезджым, якім трэба часова зняць жыллё». Атрымліваецца, што да таго, як знайсці сваё месца ў музеі, рарытэтная мэбля захоўвалася ў звычайнай камуналцы.

Цікава, што ў Піцер гэта мэбля магла трапіць з… Блоні (дзе знаходзіцца цяпер). На Пухавіччыну ж, верагодна, яе маглі прывезці з Крыма. Адтуль паходзіла жонка Глеба Бонч-Асмалоўскага. Яна была актрысай, яе бацька працаваў рэктарам мясцовага ўніверсітэта — таму мелася магчымасць перадаць маладой дыхтоўна зробленыя прадметы для інтэр’ера.

220 аўтографаў на памяць

Рарытэтныя прадметы мэблі — не адзіны гонар Пухавіцкага музея. Дырэктар адзначае, што ёсць у іх экспазіцыя, прысвечаная Якубу Коласу, зробленая пры непасрэдным удзеле яго сына Міхася Міцкевіча. Ёсць асобны збор пад назвай «Літаратурная Пухавіччына», у якім захоўваюцца звесткі пра мясцовых пісьменнікаў. Не менш каштоўным падаецца літаратурны пакой Алеся Бачылы. У ім сабраны кнігі з аўтографамі беларускіх пісьменнікаў, якія падпісвалі і дарылі гэтаму аўтару свае выданні. Алесь Бачыла сябраваў з Піменам Панчанкам, Нілам Гілевічам, Максімам
Танкам і многімі іншымі. У пачатку 2000-х гадоў яго сын Барыс прапанаваў аддаць бібліятэку бацькі. Частка выданняў пайшла ў Зазерскую сельскую бібліятэку, а найбольш каштоўныя — больш за 220 кніг з даравальнымі надпісамі аўтараў — у музей. Таксама Барыс Бачыла перадаў асабістыя рэчы бацькі, дакументы, фота.

У музеі ў Блоні змяшчаюцца адметныя музычныя інструменты — тыя, што вырабіў самадзейны кампазітар і майстар Усевалад Жукоўскі. Ён валодаў незвычайным талентам і сам рабіў скрыпкі, беларускія цымбалы, ліры, дудкі. На яго інструментах ігралі «Песняры», імі карыстаўся аркестр усесаюзнага радыё і тэлебачання.

Ці ведаюць парыжане, дзе Луўр?..

Акрамя пералічаных экспазіцый, у Пухавіцкім краязнаўчым музеі можна ўбачыць яшчэ шмат займальнага, напрыклад экспазіцыі «Знакамітыя людзі краю», «У гады ліхалецця», «Народны побыт»… Мае музей і чатыры філіялы, сярод якіх мастацкая галерэя ў Мар’інай Горцы. Аднак Аляксандр Прановіч упэўнены, што нельга супакойвацца на дасягнутым і лічыць сваю музейную справу зробленай. «Я не прыхільнік таго, каб музей быў статычным, каб заўсёды паказвалася адно і тое ж, — кажа дырэктар. — Экспазіцыя павінна пастаянна абнаўляцца, дапаўняцца. Бо калі адзін раз паглядзелі — на наступны ўжо можа быць нецікава. Хоць і складана, мы імкнёмся абнаўляць свае выставы, ствараем спецыяльныя музейна-адукацыйныя праграмы… Сядзець у музеі і чакаць, пакуль прыйдуць наведвальнікі, — гэта не выйсце». Супрацоўнікі самі выязджаюць у школы, арганізоўваюць там музейныя ўрокі, выставы, сустрэчы з цікавымі людзьмі.

У якасці прыкладу выдатнай музейнай працы Аляксандр Прановіч узгадаў абноўленую экспазіцыю ў музеі Янкі Купалы. Там шмат што паказваецца віртуальна. Экскурсавод носіць з сабой планшэт. А па сцяне нібы ходзіць жывы Янка Купала і чытае свае творы, урыўкі з лістоў. Дзякуючы такой падачы ўдаецца акунуцца ў асяроддзе мінулага часу, адчуць дух паэта і яго слова.

Аднак не ўсё залежыць ад якасці экспазіцыі і яе падачы, лічыць дырэктар: «Дзеці заканчваюць школы, а далей у іх ужо зусім іншыя інтарэсы — ці многія з іх у сталым узросце працягваюць наведваць музей?.. Не думайце, што ў Парыжы шмат парыжан ходзіць у Луўр. Спытайце ў француза, дзе ён знаходзіцца, — могуць і не ведаць. У Мінску, напрыклад, не ўсе гараджане адкажуць, дзе знаходзіцца Нацыянальны мастацкі музей. Так і ў нас, таму наведвальнікаў даводзіцца прывабліваць».


Ніна ШЧАРБАЧЭВІЧ

Адрес в интернете: http://zviazda.by/2014/05/41186.html